Kung ikaw ay tulad ng milyun-milyong may-ari ng mga hayop sa mundo, mahalagang miyembro ng iyong sambahayan ang iyong alaga. Sa kasamaang-palad, apektado rin ng sakuna ang mga hayop.
Ang posibilidad na ikaw at ang iyong mga alagang hayop ay makaligtas sa isang emergency katulad ng sunog o baha, ipuipo o terorismo ay batay sa pagpaplanong isinasagawa ngayon. Ang ilan sa mga bagay-bagay na magagawa mo para maghanda laban sa hindi inaasahan, tulad ng pagbuo ng emergency supply kit ng hayop at pagbuo ng buddy system (tulungan) sa pag-aalaga ng hayop, ay tulad ng sa anumang emergency. Maging kapasiyahan mo man ang manatili sa isang lugar o lumikas sa mas ligtas na lugar sa isang emergency, kakailanganin mong magplano nang maaga para sa iyong mga alaga. Tandaan na ang pinakamahusay para sa iyo ay siya rin na pinakamahusay para sa iyong mga hayop.
Kung lilikas ka mula sa iyong tahanan, HUWAG IIWANAN ANG IYONG MGA ALAGA! Malamang na hindi makaligtas ang mga alagang hayop nang sila lamang at sa maliit na posibilidad na makaligtas nga sila, malamang na hindi mo na sila makikita sa iyong pagbalik.
Kung ikaw ay sisilong sa pampublikong sisilungan, mahalagang maunawaan mo na marahil ay hindi pahintulutan ang mga hayop sa loob. Planuhin nang maaga ang maaaring alternatibong masisilungan na sasapat para sa iyo at sa mga alaga mong hayop; isaisip.
"Information for Pet Owners" (PDF)
Printer Friendly version in English and Spanish
Guidelines for Pets
View in FEMA Multimedia Library
Magplano para sa mga pangangailangan ng alagang hayop sa isang sakuna sa pamamagitan ng :
- Pagtukoy sa masisilungan. Para sa mga dahilang pangkalusugan ng publiko, maraming pang-emergency na sinisilungan ang hindi maaaring tumanggap ng mga alagang hayop. Alamin kung aling mga motel at hotel sa lugar na iyong pupuntahan ang tumatanggap ng mga alagang hayop nang maaga pa sa pangangailangan dito. Mayroon din ilang gabay na naglilista ng mga hotel/motel na tumatanggap ng alagang hayop na magagamit mo bilang pagsisimulan. Isama ang numero ng inyong lokal na animal shelter sa iyong lista ng mga pang-emergency na numero. Maaaring makapagbigay sila ng impormasyon tungkol sa mga alaga kapag may sakuna.
- Magdala ng pagkain ng alagang hayop, nakaboteng tubig, gamot, record ng beterinaryo, cat litter/pan, mano-manong pambukas ng lata, kainan, first aid kit at iba pang supply sakaling walang makukunan ng mga ito sa kalaunan. Bago maipit s aisang emergency, pag-isipang maghanda ng isang "pet survival" kit na madaling magagamit kapag may sakunang tumama.
- Tiyakin na kumpleto ang mga identification tag at nakakabit nang maayos sa collar ng iyong alagang hayop. Kung maaari, ikabit ang address at/o telepono ng iyong paglilikasan. Kung mawala ang iyong alagang hayop, ang kaniyang tag ang paraan niya para makauwi.
- Tiyakin na mayroon kang pangkasalukuyang litrato ng iyong alaga para sa mga layunin ng pagkilala.
- Tiyakin na mayroon kang naisasarang pet carrier (hawla), panali o harness for para sa iyong alagang hayop para kung siya'y matataranta, hindi siya makatatakas.
Gawin ang mga sumusunod na hakbang para maihanda ng masisilungan ang iyong alagang hayop:
- Tawagan ang iyong lokal na tanggapan sa pangangasiwa ng emergency, animal shelter o animal control para makakuha ng payo at impormasyon.
- If you are unable to return to your home right away, you may need to board your pet. Alamin kung saan ang lokasyon ng mga pasilidad na nagpapatuloy ng mga alagang hayop. Be sure to research some outside your local area in case local facilities close.
- Karamihan ng mga boarding kennel, beterinaryo at animal shelter ay kakailanganin ang mga medical record ng iyong alagang hayop para matiyak na lahat ng bakuna ay pangkasalukuyan. Isama ang mga kopya nito sa iyong "pet survival" kit kasama ng litrato ng iyong alagang hayop.
- May ilang animal shelter na magkakaloob ng pansamantalang pangangalaga ng mga alagang hayop sa mga panahong may sakuna ngunit dapat itong ituring na huling opsiyon na lamang.
- Kung wala kang alternatibo kundi iwanan ang iyong alagang hayop sa bahay, may mga pag-iingat na kailangan kang gawin, ngunit alalahanin na ang pag-iwan ng iyong alaga sa bahay ay malalagay ito sa matinding panganib! Bakuran sa loob ng ligtas na lugar sa loob ng bahay ang iyong alaga - HUWAG KAILANMAN iiwanang naka-kadena sa labas ng bahay ang iyong alaga! Iwanan sila sa loob ng bahay na marami ang pagkain at tubig. Tanggalin ang takip ng tangke ng inodoro, i-angat ang upuan at harangan ang pinto ng banyo para makainom sila ng tubig. Maglagay ng nakikitang abiso sa labas ng bahay, na nagsasaad ng uri ng mga alagang hayop na nasa loob at kung saan sila naroroon. Magbigay ng numero kung saan maari ka o ang ibang kakilala ay maaaring tawagan pati na ng numero ng iyong beterinaryo.
- Ipasok agad ng tahanan ang iyong mga alaga.
- Maghanda ng mga pahayagan para panglinis.Pakainin ng mamasa-masa o de-latang pagkain ang mga hayop para kaunting tubig lang ang kanilang iinumin.
- Ang mga hayop ay may likas na pakiramdam tungkol sa malubhang lagay ng panahon at kadalasa'y ibubukod ang kanilang sarili kapag sila ay natatakot.Ang pagpasok sa kanila sa tahanan nang maaga ay makapipigil sa kanilang pagtakbo.Huwag kailanman hahayaan sa labas o nakatali ang isang alaga kapag may bagyo.
- Paghiwalayin ang mga aso at pusa.Kahit pa magkasundo ang iyong mga aso at pusa, ang pagkabalisa sa sitwasyong emergency ay nakapagdudulot s amga alaga na mag-asal nang hindi karaniwan.Ilayo ang maliliit na alaga mula sa mga pusa at aso.
- Sa isang emergency, maaaring kailanganin mong dalhin ang mga alaga mong ibon.Kausapin ang iyong beterinaryo o lokal na pet store tungkol sa mga espesyal na pangbigay ng pagkain na kokontrol sa dami ng pagkaing ibinibigay sa ibon.Tiyakin na ang ibon ay nakahawla at ang hawla ay ay manipis na telang panabon para sa seguridad at pagsala ng liwanag.
- Kung dahil sa sakuna ay kailangan mong lumisan,Isama ang iyong mga alagang hayop.Malabong mabuhay nang mag-isa ang mga alagang hayop.
- Sa mga unang araw ng sakuna, itali ang iyong mga alaga kapag lumabas sila. Laging bantayan. Maaaring magbago ang mga nakasanayang amoy at palatandaan at maaaring malito at maligaw ang iyong alagang hayop. Gayundin, maaaring magdala ng mga ahas at iba pang mabangis na hayop sa lugar ang pagbabaha. Panganib din ang mga poste ng kuryente na natumba.
- Maaaring magbago ang asal ng mga alaga mong hayop makalipas ang isang emergency. Ang karaniwang tahimik at mabait na mga alaga ay maaaring maging matapang o palaban. Bantayan nang mabuti ang mga hayop. Itali ang mga aso at ilagay ang mga ito sa loob ng damuhang may bakod na may masisilungan at tubig.
Mga Gabay para sa malalaking hayop
Kung mayroon kang malalaking hayop tulad ng mga kabayo, baka, tupa, kambing o baboy sa iyong lupain, tiyakin na maghanda para sa sakuna.
- Tiyakin na lahat ng hayop ay may ilang uri ng pagkakakilanlan.
- Ilikas ang mga hayop kung maaari.Map out primary and secondary routes in advance.
- Make available vehicles and trailers needed for transporting and supporting each type of animal.Maghanda rin ng mga sanay na tagamando at tsuper.Tandaan:It is best to allow animals a chance to become accustomed to vehicular travel so they are less frightened and easier to move.
- Tiyakin na ang mga patutunguhan ay may pagkain, tubig, pangangalaga ng beterinaryo at kagamitiang pangmando.
- Kung hindi magawang lumikas, dapat na magpasiya ang mga may-ari ng hayop kung ililipat ng masisilungan ang malalaking hayop o kung pakakawalan ang mga ito sa labas.
Kapag bumulusok ang temperatura nang mas mababa pa sa zero, ang mga may-ari ng malalaking hayop at mga livestock producer (mga hayop sa farm) ay dapat bigyan ng karagdagang atensiyon ang kani-kanilang mga hayop.Pagpipigil ang susi sa paglaban sa hypothermia, frostbite at iba pang pinsalang mula sa malamig na panahon pagdating sa malalaking hayop.
Tiyakin na ang iyong mga hayop ay mayroon ng mga sumusunod para mapigilan ang mga problemang dala ng malamig na panahon:
- Masisilungan
- Maraming tuyong mahihigaan para panangga ng maseselang suso at utong, ari, at mga paa laban sa eladong lupa at maginaw na hangin
- Mga windbreak (panangga sa hangin) para maprotektahan ang mga hayop laban sa lamig
- Maraming pagkain at tubig
Paglaanan ng karagdagang oras ang pagmanman sa mga hayop, pansinin kung may mga maagang palatandaan ng sakit at pinsala.Ang mga pinsala o kamatayang nagbubuhat s amatinding lamig ay nangyayari sa mga hayop na napakabata pa o dati nang may kapansanan.Ang mga kaso ng biglaang pagkamatay ng mga bisiro na nauugnay sa lagay ng panahon ay dulot ng mga di-natukoy na impeksiyon, partikular na ang pneumonia.Ang mga biglaan, at di-maipaliwanag na pagkamatay at pagkakasakit ng malalaking hayop ay dapat na mabilis na imbestigahan para matukoy ang mga sanhi at maprotektahan ang mga nalalabing hayop.
Ang mga hayop na nagdurusa sa frostbite ay hindi nagpapamalas ng pananakit.Maaaring abutin ng hanggang dalawang linggo bago makita ang pinsala kapag nagsimulang matuklap ang napinsalang balat/laman.Sa puntong iyon, dapat na gamutin ang pinsala bilang bukas na sugat at dapat na kumonsulta sa beterinaryo.
Marami pang Impormasyon
Mga Kaugnay na Website
- Humanap ng mga pet-friendly (tumatanggap ng alagang hayop) na hotel, mga bed and breakfast at mga campground sa buong Estados Unidos at Canada: http://www.gopetfriendly.com/
- Impormasyong Nakatuon sa Mga hayop sa wikang English at Spanish mula sa Palo Alto Humane Society (PAHS): http://www.paloaltohumane.org/education/disaster.php